Emocje w depresji. Psycholog i psychoterapeuta na blogu.

Depresja często może wiązać się z zalegąjącym w nas niepokojem, żalem związanym ze stratą, czy też trudnościami w godzeniu się na zmiany.

Utrata

To złożonym procesem emocjonalnym, który obejmuje różne etapy i może mieć wpływ zarówno na zdrowie psychiczne, jak i fizyczne. Kluczowym elementem związanym z żalem po utracie jest przejście wszystkich etapów żałoby.

Elisabeth Kübler-Ross w swojej książce "O śmierci i umieraniu" wyróżniła pięć etapów żałoby: zaprzeczenie, gniew, negocjacja, depresja i akceptacja.

Choć nie wszyscy przechodzą przez te etapy w taki sam sposób, to model ten pomaga zrozumieć różnorodność reakcji na stratę.
W zależności czego dotyczyła strata (bliskiej osoby, pracy, zdrowia czy innego znaczącego elementu życia) rysuje się różny obraz reakcji na nią (dobrze opisywali to zjawisko Stephen Fleming i Tony Thompson).

Nieprzepracowany żal może prowadzić do traumatycznych doświadczeń. John Bowlby, autor teorii przywiązania, podkreślał, że nieodpowiednio przetworzone utraty w okresie dzieciństwa mogą wpływać na zdolność do nawiązywania zdrowych relacji w dorosłym życiu a nieprzepracowany żal związany z utratą lub rozłąką może wpływać na nasze zdrowie psychiczne.

Nieprzepracowany żal związany z utratą może przyczyniać się do rozwoju depresji. 
 

Kiedy trudno przyjąć zmianę

Trudności w akceptacji zmiany to naturalny element ludzkiego doświadczenia. Jednakże brak akceptacji zmiany może prowadzić do stresu, niepokoju i nawet problemów dla naszej psychiki.

Ludzie mogą odczuwać niepokój wobec tego, co nieznane. Nowa sytuacja, nawet jeśli potencjalnie korzystna, może budzić obawy i opór ze względu na niepewność. Zmiana może być utożsamiana z utratą czegoś dla nas ważnego. Nawet jeśli zmiana jest pozytywna, to nadal może towarzyszyć strach przed zniknięciem tego, co już było stałe i znane.
W każdej zmianie ważne jest widzenie sensu i celu do których zmiana prowadzi. Ich brak może przyczynić się do rozwoju zaburzeń psychicznym w tym także depresyjnych.

Zmiany mogą wpłynąć na zachwianie się poczucia kontroli nad własnym życiem. Osoby, które silnie potrzebują kontroli, mogą doświadczać trudności w sytuacjach, gdzie potrzebna jest adaptacja. Potrafimy być przywiązani do swoich rutyn ze względu na poczucie bezpieczeństwa i przewidywalności. Zmiana może zakłócić tę równowagę, co może prowadzić do oporu, utraty pewności siebie i pogorszenia się nastroju.
 

Proces zmiany dobrze opisał William Bridges, przyrównując go do procesu żałoby, gdzie osoba musi się pożegnać z poprzednim stanem, zanim całkowicie zaakceptuje nową rzeczywistość.

Na pewno wsparcie ze strony rodziny, przyjaciół lub terapeutów może znacznie ułatwić akceptację zmiany. Proces ten może być łagodniejszy, gdy czujemy się wspierani.

Niewyrażony żal

Stan, w którym doświadczamy głębokich uczuć straty, smutku lub rozpaczy, ale nie wyrażamy tych emocji w sposób otwarty lub zdrowy.

Jest to często związane z zahamowaniem uczuć, wstrzymaniem się od wyrażania emocji, unikaniem wyrażania żalu lub zastosowaniem mechanizmów obronnych t.j. wypieranie, minimalizowanie czy zamiana uczuć wobec trudnych doświadczeń.

Niewyrażony żal może być związany z traumą. Osoby, które doświadczyły trudnych przeżyć, czasem nieświadomie zahamowują te emocje, aby chronić się przed bólem.

Problem nie pokazywania trudnych emocji może mieć swoje korzenie w uwarunkowaniach społecznych czy kulturowych. Społeczeństwo może odgrywać istotną rolę w tym, jak wyrażamy czy tłumimy swoje emocje. Przykładem może być powszechne podejście do męskości. Kojarzone jest  z twardością i zdolnością do powstrzymywania się od okazywania słabości, w tym emocji takich jak smutek czy żal( który utożsamiane jest ze słabością). 

Równie powszechny jest problem nacisku na utrzymywanie pozorów szczęścia i sukcesu. Ludzie obawiając się społecznego osądu maskują swoje prawdziwe emocje, w tym żal.  Może prowadzić to do wewnętrznych konfliktów i problemów związanych z autentycznością.

W przypadku emocji ważna jest możliwość ich integracji  czyli zdolności akceptowania, zrozumienia i przetwarzania  uczuć w sposób konstruktywny.

Warto byśmy nie bagatelizowali i nie tłumili emocji lecz starali się nad nimi pracować aby lepiej zrozumieć co wywołuje nasze uczucia i zmieniać to co wpływa na nie destrukcyjnie..

Niezaspokojone potrzeby

Koncepcja niezaspokojonych potrzeb często jest związana z psychologią humanistyczną, a szczególnie z teorią potrzeb Abrahama Maslowa.

Według niego ludzie dążą do zaspokojenia kolejnych poziomów potrzeb, poczynając od podstawowych (fizjologicznych) aż do najwyższego poziomu (samorealizacji). Niezaspokojone potrzeby na niższych poziomach mogą wpływać na ogólne funkcjonowanie osoby.
Niezaspokojone potrzeby mogą przyczyniać się do frustracji, niezadowolenia czy złości.

Długotrwający brak zaspokojenia ważnych potrzeb może pogłębić uczucia bezwartościowości, przyczynić się do pojawienia się symptomów depresyjnych czy lękowych oraz zakłócić relacje interpersonalne. Brak zaspokojenia potrzeby miłości i przynależności może prowadzić do izolacji społecznej.

Gdy nasze potrzeby nie są zaspokojone, mogą rozwijać różne strategie adaptacyjne, aby radzić sobie z tą sytuacją. Jednym z nich jest projekcja czyli przesuwanie odpowiedzialności za swoje problemy na innych ludzi lub zdarzenia losowe. Niekiedy posługujemy się mechanizmem przelewania frustracji na innych poprzez używanie agresji. A niekiedy uciekamy w pracę przepracowując się i zaniedbując inne obszary życia.

Jednym z elementów terapii psychologicznej jest praca się nad identyfikacją i zaspokojeniem niezaspokojonych potrzeb oraz budowanie świadomości i dbałości o własne potrzeby.

Trudna adaptacja

Zaburzenia adaptacyjne to rodzaj zaburzeń psychicznych, które wynikają z trudności w dostosowaniu się do zmiany lub stresującej sytuacji życiowej. Mogą wynikać z utraty pracy, rozwodu, choroby czy innych trudności. Objawy zaburzeń adaptacyjnych utrzymują się przez określony czas po wystąpieniu stresującej sytuacji, ale nie trwają dłużej niż sześć miesięcy po zakończeniu tego okresu.

Osoba z zaburzeniem adaptacyjnym może doświadczać znaczących objawów depresji (przeżywanie smutku, utraty zainteresowań czy obniżonego nastroju), lęku (doświadczanie niepokoju czy nadmiernego napięcia psychosomatycznego) czy trudności w funkcjonowaniu społecznym w odpowiedzi na konkretne wydarzenia życiowe.

Zaburzenia adaptacyjne podkreślają znaczenie psychologicznej elastyczności i zdolności do  dostosowywania się do zmian czy trudności życiowych.

Chociaż objawy zaburzeń adaptacyjnych mogą przypominać objawy innych zaburzeń, różnią się tym, że są bezpośrednio związane z konkretnym wydarzeniem życiowym.

Najczęściej terapia psychologiczna może być skutecznym środkiem w leczeniu zaburzeń adaptacyjnych. Pomaga w radzeniu sobie z konkretnymi problemami i rozwijaniu zdrowszych strategii radzenia sobie oraz budowaniu zdolności do radzenia sobie z przyszłymi sytuacjami stresowymi.

Depresja często tkwi w głębokich emocjonalnych doświadczeniach, takich jak żal, straty i trudności w adaptacji do zmian.

W tym kontekście, terapia psychologiczna, samopomoc i wsparcie społeczne stanowią nieocenione filary procesu leczenia depresji.

Te ważne elementy nie tylko pomagają pokonać symptomy depresji, lecz także wspierają rozwój osobisty, umożliwiając przejście przez proces akceptacji, zrozumienia własnych uczuć i odnalezienie zdrowszych sposobów radzenia sobie z życiowymi trudnościami.

Dzięki temu zdobywamy nie tylko narzędzia do zwalczania depresji, ale również zyskujemy umiejętność budowania odporności psychicznej, co jest kluczowe dla trwałego dobrostanu emocjonalnego i dobrego życia.

Blog Holistyczna. Beata Matys-Wasilewska. Psycholog i psychoterapeuta.

Strona www stworzona w kreatorze WebWave.