Naukowcy badający perfekcjonizm w kontekście zdrowia psychicznego i fizycznego koncentrują się głównie na jego negatywnych aspektach, takich jak lęk przed popełnieniem błędu, a rzadziej na samym dążeniu do doskonałości. Liczne badania wskazują, że perfekcjonizm może przyczyniać się do różnych problemów zdrowotnych, w tym zaburzeń odżywiania, obsesyjno-kompulsyjnych, lękowych i afektywnych. Może również wpływać na życie seksualne, prowadząc do zaburzeń erekcji, a także zwiększać ryzyko nadużywania alkoholu i występowania myśli samobójczych – zarówno u młodzieży, jak i dorosłych.

W literaturze często dochodzi do mylenia dwóch pojęć: „perfekcjonistycznych dążeń” (czyli dążenia do doskonałości) oraz „perfekcjonistycznych obaw” (strachu przed porażką). Badania uwzględniające wielowymiarowe podejście do perfekcjonizmu (por. Stoeber, Otto, 2006) wykazały, że osoby przejawiające wysokie perfekcjonistyczne dążenia, ale jednocześnie niskie perfekcjonistyczne obawy, charakteryzują się wyższą samooceną, niższym poziomem lęku, mniejszą skłonnością do prokrastynacji oraz lepszymi strategiami radzenia sobie ze stresem i relacjami interpersonalnymi. Co więcej, rzadziej doświadczają myśli samobójczych, objawów depresji i poczucia winy, a także zgłaszają mniejsze nasilenie symptomów somatycznych oraz dyskomfortu psychicznego. W przeciwieństwie do nich, osoby o wysokim poziomie zarówno perfekcjonistycznych dążeń, jak i perfekcjonistycznych obaw (tzw. dezadaptacyjni perfekcjoniści) oraz osoby o niskim poziomie obu tych cech (nieperfekcjoniści) wykazują gorsze funkcjonowanie psychiczne i emocjonalne (Stoeber, Otto, 2006).

Media

Media społecznościowe, takie jak Instagram czy Facebook, często prezentują wyidealizowane obrazy życia innych ludzi. Perfekcyjnie wykadrowane zdjęcia, idealne sylwetki i zawodowe sukcesy tworzą iluzję, że życie innych jest pozbawione problemów. Porównywanie się z takimi obrazami może prowadzić do poczucia niższej wartości i wzmożonej samokrytyki.

Badania wskazują na związek między korzystaniem z mediów społecznościowych a obniżoną samooceną. Nadmierne korzystanie z społecznościowych platform, może negatywnie wpływać na postrzeganie własnego ciała i ogólne poczucie własnej wartości, zwłaszcza wśród młodych osób.

Nierealistyczne standardy prezentowane w internecie oraz negatywne doświadczenia, takie jak cyberprzemoc, mogą zniekształcać postrzeganie własnego wyglądu, a nawet prowadzić do kwestionowania swoich wyborów i stylu życia. To z kolei może negatywnie wpływać na zdrowie psychiczne.

Standarty współczesnego świata

Współcześnie dążenie do perfekcjonizmu stało się synonimem dobrego zarządzania sobą i swoim życiem. Media społecznościowe, kultura sukcesu oraz nieustanne porównywanie się z innymi prowadzą do wyznaczania coraz wyższych, często nierealistycznych standardów. Wysokie wymagania w edukacji i pracy sprawiają, że ludzie doświadczają chronicznego stresu, a ich poczucie własnej wartości drastycznie spada.

Badania potwierdzają, że presja osiągnięć w środowisku akademickim może prowadzić do wypalenia wśród studentów. Według raportu Polskiego Towarzystwa Studentów Farmacji, przeprowadzonego wśród studentów medycyny w Anglii, aż 85% ankietowanych zostało sklasyfikowanych jako „wyczerpanych” według Skali Wypalenia Oldenburga. W Polsce badania wskazują, że problem ten dotyczy nie tylko studentów kierunków medycznych, ale także uczniów szkół średnich. Stres i presja związane z nauką mogą prowadzić do wyczerpania psychicznego, depersonalizacji oraz poczucia, że ich osiągnięcia są niewystarczające, co negatywnie wpływa na motywację i zdrowie psychiczne młodzieży

W wielu branżach od pracowników oczekuje się perfekcji – mają być zawsze skuteczni, odporni na stres i gotowi do działania. Taka presja sprawia, że ludzie zaczynają bać się popełniania błędów, co paradoksalnie obniża ich efektywność i pewność siebie. Szczególnie w zawodach takich jak prawo, medycyna czy finanse, gdzie stawka jest wysoka, pracownicy często przeciążają się obowiązkami, rezygnują z odpoczynku i tłumią swoje emocje. To prowadzi do chronicznego stresu, stanów lękowych, a nawet depresji. Badania pokazują, że osoby pracujące w tych wymagających zawodach są szczególnie narażone na wypalenie zawodowe. W rezultacie zamiast osiągać lepsze wyniki, czują się wyczerpani i tracą motywację.

Szukasz pomocy ? wejdź na www.holistycznaterapia.pl

Czy perfekcjonizm do czegoś służy

Z punktu widzenia ewolucji, perfekcjonizm mógł pełnić ważną funkcję adaptacyjną.

Umiejętność współpracy z innymi oraz bycie  skutecznym w działaniu były często kluczowym warunkiem  przetrwania w grupach społecznych.

Dążenie do doskonałości mogło zwiększać szanse na akceptację i przynależność do grupy. Sama próba  minimalizowania błędów zmniejszała ryzyko niebezpiecznych sytuacji.

W dzisiejszych czasach  potrzeba perfekcjonizmu  wzmocniona jest przez społeczne oczekiwania i normy. A enigmatyczna zapowiedź uzyskanego sukcesu staje się klątwą perfekcjonisty.

Rola perfekcjonizmu w rodzinach dysfunkcyjnych  

Dzieci wychowujące się w rodzinach, gdzie brakuje stabilności emocjonalnej i poczucia bezpieczeństwa, mogą rozwijać perfekcjonizm jako sposób na radzenie sobie z lękiem.

Jeśli dorastają w środowisku, gdzie miłość i akceptacja są warunkowe, uczą się, że „bycie doskonałym” może zapewnić im uwagę i względną przewidywalność reakcji rodzica.

Perfekcjonizm może  służyć jako mechanizm kontroli – pozwala dziecku unikać negatywnych konsekwencji, takich jak krytyka czy odrzucenie.

W rodzinach, gdzie rodzic jest emocjonalnie niestabilny lub sytuacja rodzinna jest zmienna i chwiejna to nadmierne skupienie na osiągnięciach może stać się sposobem na emocjonalne oddzielenie się od trudnych doświadczeń domowych.

Perfekcjonizm od dawna budzi zainteresowanie psychologów i badaczy. Z jednej strony może być siłą napędową sukcesu, a z drugiej – źródłem cierpienia i zaburzeń psychicznych. Jakie są jego korzenie, czy pełni funkcję adaptacyjną, a kiedy staje się destrukcyjny? Wato przyjrzeć się głębiej temu zagadnieniu.

Blog Holistyczna/Beata Matys Wasilewska. Psycholog i psychoterapeuta

Perfekcjonizm w praktyce

Perfekcjonizm adaptacyjny może stanowić wyzwanie, jednak istnieją skuteczne sposoby na jego lepsze kontrolowanie i minimalizowanie jego negatywnego wpływu na codzienne życie. Oto kilka praktycznych kroków, które mogą pomóc w zarządzaniu perfekcjonizmem w bardziej przystępny i efektywny sposób:

• Zwiększ samoświadomość – Zastanów się, jakie są Twoje oczekiwania wobec siebie i innych. Zrozumienie, skąd bierze się potrzeba dążenia do perfekcji, pomoże Ci świadomie reagować na te impulsje, zamiast działać automatycznie.

• Akceptuj błędy jako część procesu – Zamiast postrzegać błędy jako porażki, spróbuj traktować je jako kroki do nauki i rozwoju. To, że coś nie poszło idealnie, nie oznacza, że nie osiągnąłeś sukcesu. Każdy błąd to okazja, by poprawić coś w przyszłości.

• Zmiana wewnętrznego dialogu – Często perfekcjoniści mają bardzo krytyczny głos w głowie. Zamiast „To muszę zrobić doskonale” spróbuj powiedzieć sobie „Będę dążyć do jak najlepszego wyniku, ale to wystarczy”. Praktyka życzliwości wobec siebie może pomóc w zmniejszeniu presji.

• Bądź elastyczny w swoich oczekiwaniach – Pozwól sobie na bycie „wystarczająco dobrym” zamiast dążyć do nierealistycznych ideałów. Pamiętaj, że perfekcja jest subiektywna, a życie nie polega na osiąganiu doskonałości w każdej chwili.

• Psychoterapia – Terapia może pomóc zrozumieć mechanizmy perfekcjonizmu i wypracować zdrowsze podejście do siebie. Czasami warto szukać profesjonalnego wsparcia, by poradzić sobie z głęboko zakorzenionymi przekonaniami.

• Techniki relaksacyjne i uważności – Ćwiczenia takie jak medytacja mindfulness czy techniki oddechowe pomagają obniżyć poziom stresu i lęku. Regularna praktyka uważności może nauczyć Cię akceptacji obecnej chwili i pozwolić na większą elastyczność w działaniu.

• Poszukaj wsparcia społecznego – Bycie częścią grupy, która dzieli podobne doświadczenia, może pomóc Ci spojrzeć na perfekcjonizm z innej perspektywy. Wymiana doświadczeń z innymi pozwala poczuć się mniej samotnie i znaleźć wspólne rozwiązania.

KONTAKT

Masz pytania?

Chcesz wiedzieć, czy psychoterapia jest dla Ciebie? A może chcesz dowiedzieć się czy rozpocząć terapię indywidualna czy par ? Zostaw swoje dane kontaktowe, a skontaktuję się z Tobą.

Informacje

holistycznaterapiawasilewska@gmail.com

+48 501314029
ul. Stefana Jaracza 56 lok 1
90-262 Łódź

Firma

Beata Matys Wasilewska

Strona www stworzona w kreatorze WebWave.