O niegrzecznych zachowaniach dorosłych czyli dlaczego ludzie pouczają innych? Psycholog i psychoterapeuta na blogu.

Ludzie zwracają innym uwagę z różnych powodów. Pouczanie innych jest formą wyrażania swoich myśli, emocji lub frustracji.

Czasami przybiera formę konstruktywnej krytyki, wskazującej jak zadziałać by było lepiej czy wręcz udzielającej wsparcia temu kto może nie mieć świadomości, że popełnia błąd.

Niestety, bywa, że przyjmuje także postać bezpośredniej, nieuprzejmej i często obraźliwej wypowiedzi, która ma na celu ośmieszenie, zawstydzenie czy wręcz poniżenie odbiorcy.

Dlaczego więc niektórzy z nas czują potrzebę moralizowania w sposób, który zamiast pomagać, jedynie wzmaga agresję i poczucie krzywdy?

Brak umiejętności komunikacyjnych

Jednym z kluczowych czynników wpływających na nieuprzejme czy wręcz chamskie zachowania są nieumiejętności i braki w komunikacji. Trudności z wyrażaniem swoich emocji i opinii w sposób asertywny, często prowadzą do używania w rozmowie agresywnego języka.

Dla wielu ludzi wyrażenie frustracji lub krytyki w sposób asertywny wydaje się zbyt skomplikowane, a w sytuacjach w których do głosu dochodzą silne emocje i reagują impulsywnie trudno jest im skorygować to co mówią. Potrzeba wypowiedzenia się czy skomentowania jest na tyle silna, że mogą nie zdawać sobie sprawy jaki efekt może wywołać wypowiedź. Kiedy odbiorca poczuje się zaatakowany i odpowie w podobnym tonie, nadawcy często wydaje się, że miał rację, uznając, iż dobrze zinterpretował agresywną lub złośliwą postawę rozmówcy.

Braki w komunikacji zazwyczaj prowadzą do frustracji zarówno u nadawcy, jak i u odbiorcy, co sprawia, że relacje między ludźmi stają się napięte i konfliktowe.

Projekcja frustracji i lęków

Jednym z powodów nieuprzejmego pouczania jest przenoszenie własnych frustracji i lęków na innych. Osoby, które mają swoje problemy czy niezrealizowane ambicje, mogą wyrażać negatywne emocje poprzez krytykę innych.

Wygłaszanie krytycznych osądów zazwyczaj odbywa się bez refleksji i głębszej samoświadomości a osoba krytykująca może nie zauważać, że jej własne frustracje wpływają na to, jak postrzega innych ludzi. Negatywne opiniowanie innych często odzwierciedla własne problemy, a nie rzeczywiste wady osób, które są oceniane. Krytyka staje się sposobem na ukrycie swoich słabości. Zamiast pomagać, rani innych i w ten sposób pogłębia kłopoty w relacjach.

Poważnym problemem jest sytuacja gdy ostra krytyka staje się nawykiem, dogłębnie niszcząc relacje i przyczyniając się do pojawienia się problemów czy zaburzeń psychicznych u osób poddanych permanentnej ocenie.

Strach przed utratą kontroli

Negatywnemu opiniowaniu innych często wtóruje strach przed utratą kontroli. Kiedy ludzie czują, że ich władza lub autorytet są zagrożone, mogą reagować w sposób defensywny. Starają się przywrócić dominację w grupie, co prowadzi do tworzenia się napięciowych i toksycznych sytuacji.

Zdrowa wymiana zdań zamienia się w nieprzyjemną konfrontację. Takie osoby często nie zdają sobie sprawy, jak ich agresywne reakcje wpływają na innych. Nie zauważają, że ich sposób komunikacji tworzy napiętą atmosferę, która zniechęca innych do otwartości i współpracy.

Badania pokazują, że takie postawy prowadzą do osłabienia relacji. Gdy ktoś ciągle atakuje lub krytykuje, inni czują się zestresowani i niechętni do dzielenia się swoimi myślami. Zamiast tworzyć zespół oparty na zaufaniu i zrozumieniu, w grupie panuje napięcie i niepewność. Ludzie zaczynają unikać jakiekolwiek swobodnej wymiany myśli lub przyjmują bojową postawę spodziewając się ponownej walki.

Niskie poczucie własnej wartości

Niskie poczucie własnej wartości jest często kluczowym czynnikiem, który wyjaśnia nieuprzejme zachowanie wobec innych. Osoby z kompleksami często próbują podnieść swoje ego, krytykując innych. Ich poczucie wartości zależy od tego co inni mówią na ich temat. Poprzez krytyczne ocenianie i umniejszanie innym, czują się lepsi na ich tle. To chwilowo poprawia im samoocenę.

W sytuacjach społecznych takie zachowanie, paradoksalnie może być próbą zdobycia akceptacji. Ludzie mogą sądzić, że jeśli będą mówić, co myślą, będą wyglądać na silniejszych lub bardziej kompetentnych.

Normy kulturowe i społeczne

W niektórych środowiskach, zwłaszcza w domu czy w pracy, krytyka i pouczanie mogą być uznawane za normę. Kiedy dorastasz w takim środowisku możesz nawet nie zdawać sobie sprawy z wagi problemu.

Kiedy w danym miejscu krytyka jest uznawana za normę, ludzie mogą uważać, że normalne jest mówienie innym, co robią źle. W takich sytuacjach brakuje przestrzeni na otwartą i empatyczną rozmowę. Niepewność i obawa w wyrażaniu swoich uczuć, prowadzi do jeszcze większego napięcia między ludźmi. Zamiast rozwiązywać problemy, ludzie koncentrują się na wzajemnej krytyce, co sprawia, że atmosfera staje się coraz bardziej napięta i nieprzyjemna.

Oczywiście pierwszym krokiem do zmiany jest uświadomienie sobie, kiedy i dlaczego pojawia się chęć krytykowania innych. Zrozumienie swoich emocji i reakcji potrafi pomóc w zminimalizować destruktywne zachowania. Zamiast krytykować, możemy spróbować postawić się w sytuacji drugiej osoby i zrozumieć jej punkt widzenia. Pomyśleć, co mogło ją skłonić do takiego zachowania, zamiast od razu oceniać.

Kiedy musimy wyrazić swoje zdanie, róbmy to z szacunkiem, skupiając się na problemie, a nie na osobie. Krytyka powinna pomagać, a nie ranić. Im lepiej zrozumiemy z czego wynika nasza frustracja czy gniew, tym lepiej sobie z nimi poradzimy.

Oddychajmy, medytujmy czy rozwijajmy się by pomóc sobie w lepszym zarządzaniu własnymi emocjami i nietworzeniu niepotrzebnych konfliktów. Kto wie, może my też poczujemy się trochę bardziej szczęśliwi, wolni od napięć, w poczuciu bycia zrozumianym.

Blog Holistyczna. Psycholog i psychoterapeuta. Beata Matys- Wasilewska

Strona www stworzona w kreatorze WebWave.