Po czym rozpoznać  zaburzenia psychiczne? Psycholog i psychoterapeuta na blogu.

Zaburzenia psychiczne stanowią istotny problem naszego zdrowia. Wpływają negatywnie nie tylko na chorego ale jego rodzinę, znajomych czy współpracowników.

Wczesne rozpoznanie objawów zaburzeń psychicznych jest kluczowym działaniem by przywrócić równowagę i poprawę jakości życia wszystkim.

Jak nie pomylić zaburzenia z chwilowym złym nastrojem?

Większość z nas nie chciałaby sprawić przykrości ani nikogo przestraszyć, komentując zaobserwowane niepojące objawy, które mogą być zaburzeniami psychicznymi. Ważne byśmy zaczerpnęli pewną dawkę wiedzy kiedy objaw może świadczyć o chwilowym gorszym nastroju a kiedy jest sygnałem rozwijającej się choroby.

Rozróżnianie objawów zaburzeń psychicznych od chwilowego pogorszenia nastroju, charakteru czy temperamentu może być subtelne, ale istnieją pewne cechy, które pomagają zidentyfikować różnice.

Kiedy zachowanie może wynikać z zaburzeń psychicznych

Czas trwania i stałość objawów

Kiedy objawy takie jak odczuwanie lęku czy uczucie smutku, nie znikają pomimo upływu czasu i przyjemnych wydarzeń a wręcz mogą nasilać się w kolejnych tygodniach.

Intensywność objawów

Kiedy objawy są nieadekwatne do sytuacji lub są nadmiernie intensywne(np. nadmierne poczucie niepokoju agresja czy płaczliwość mimo braku czynnika stresującego). Jednocześnie emocje te rzutują na codzienne funkcjonowanie, utrudniając wykonywanie zwykłych czynności oraz negatywnie oddziałując na obowiązki.

Reakcja na sytuacje stresowe

W trudnych momentach, jak na przykład spóźnienie do pracy, reakcje zdają się nabierać mocy, a objawy utrzymują się, choć sytuacja została rozwiązana lub stresor zniknął.

Zmienność zachowań

Stopniowo mogą pojawiać się istotne zmiany w zachowaniu, myśleniu i funkcjonowaniu z innymi, np. pojawienie się tików, kompulsywnych, powtarzających się ruchów ( tj. wielokrotne sprawdzanie czy drzwi zostały zamknięte) czy szybko zmieniający się nastrój od agresji po płacz czy śmianie się.

Zmiana w relacjach społecznych

Nasilające się i pogłębiające pogorszenie kontaktu z innymi a także trudności w komunikacji zarówno w prywatnych jak i zawodowych relacjach.

Jak pomóc osobie dotkniętej zaburzeniem

Przekazanie informacji o obserwowanych objawach zaburzeń psychicznych wymaga taktu, empatii i delikatności. O czym warto wiedzieć.

Odpowiednia chwila

Dobrym momentem jest czas gdy obie strony są dostępne i mogą porozmawiać bez pośpiechu. Warto unikać rozmów w sytuacjach stresujących czy publicznych.

Delikatność przekazu

Unikajmy bezpośrednich osądów, skupiając się na swoich obserwacjach i uczuciach. Na przykład, zamiast powiedzieć: "Masz problem", możesz zacząć od czegoś w rodzaju: "Zauważyłem/am, że ostatnio..."

Konkret

Warto przekazać konkretne przykłady zachowań lub sytuacji, które zwróciły naszą uwagę. Raczej unikajmy ogólników i streszczeń naszych obserwacji na tyle, aby nie było to przytłaczające.

Mów za siebie

Używanie konstrukcji ” Ja zauważyłem/am, że ostatnio..." aniżeli "Ty masz problem", może pomóc w łagodniejszym odbiorze przekazu i pomaga unikać osądzenia drugiej osoby.

Troska i współodczuwanie

Wyrażenie zrozumienia i troski może wspomóc przekaz. Warto zaoferować swoją pomoc i wsparcie w znalezieniu profesjonalnej pomocy o ile mamy taką możliwość. Uważajmy jednak z nadmiernym doradzaniem a tym bardziej ocenianiem sytuacji czy diagnozowaniem.

Wczesne rozpoznanie i interwencja w przypadku zaburzeń psychicznych są kluczowe dla skutecznego zarządzania tymi schorzeniami. Rozróżnienie między chwilowym pogorszeniem nastroju, charakteru czy temperamentu a zaburzeniami psychicznymi może być trudne, a pewne objawy mogą nakładać się na siebie.

Jeśli jednak obserwujemy długotrwałe i znaczące zmiany, które mogą powodować istotne cierpienie lub wpływają na codzienne funkcjonowanie, warto skonsultować się z psychologiem czy psychiatrą.

Działania podejmowane we wczesnym stadium mogą istotnie poprawić jakość życia i rokowanie dla osób dotkniętych zaburzeniami psychicznymi. Warto świadomie obserwować siebie i swoich bliskich, a w razie potrzeby poszukać profesjonalnej pomocy.