Jak narkotyki zniekształcają rzeczywistość, wzmacniają przekonania lękowe i umacniają fałszywe osądy. Psycholog i psychoterapeuta na blogu.

Narkotyki mają zdolność do znaczącej zmiany percepcji, myślenia i odczuwania.

Wpływają na postrzeganie rzeczywistości, wzmacniają przekonania lękowe oraz ukierunkowują osądy moralne i ideologiczne.

Osoba pod ich wpływem nie zdaje sobie sprawy, że jej postrzeganie jest zniekształcone a poglądy niekoniecznie słuszne. Negatywne efekty wpływu narkotyków nie są jedynie wynikiem biochemicznych zmian w mózgu, ale również złożonych interakcji między indywidualnymi uwarunkowaniami psychologicznymi a doświadczeniami życiowymi.

Biochemia mózgu

Narkotyki wpływają na mózg poprzez interakcje z neuroprzekaźnikami, takimi jak dopamina, serotonina, glutaminian czy GABA. Zależnie od rodzaju substancji, mogą one zwiększać lub zmniejszać aktywność tych neuroprzekaźników, oddziaływując na zmysły i uczucia.

Stymulanty (takie jak amfetamina czy kokaina) podwyższają poziom dopaminy, co może prowadzić do wzmożonego poczucia pewności siebie i euforii.

Niestety nadmiar dopaminy zaburza funkcjonowanie układu limbicznego przyczyniając się do pojawienia się stanów lękowych czy wręcz paranoi.

Depresanty (takie jak alkohol czy benzodiazepiny) działają głównie na receptory GABA, co z kolei wywołuje efekt rozluźniający i uspokajający. Niestety w stanie zbyt dużego rozluźnienia osłabiamy zdolność krytycznego myślenia i możemy podejmować irracjonalne decyzje. Możemy impulsywnie reagować zachowując się nieadekwatnie do swoich predyspozycji czy przyzwyczajeń.

Innymi słowy podejmujemy decyzje, które w stanie trzeźwym byłyby nieakceptowalne.

Psychedeliki (takie jak LSD czy psylocybina) wpływają na receptory serotoniny. Zaburzają aktywność sieci mózgowych odpowiedzialnych za przetwarzanie informacji zmysłowych, wywołując intensywne halucynacje, w których odróżnienie prawdy od wytworu naszego mózgu jest praktycznie niemożliwe.

Efektem działania LSD jest na przykład poczucia bycia obserwowanym a nawet śledzonym pomimo braku obiektywnych dowodów. Psychedeliki, takie jak psylocybina, mogą prowadzić do pogłębienia się emocjonalnych i duchowych doznań, które niebezpiecznie zmieniają postrzeganie świata czy przekonania religijne.

Zaburzenia normalnych procesów refleksji i samooceny mogą prowadzić do usztywnienia się w swoich poglądach. 

Osoba pod wpływem narkotyków może być bardziej skłonna do uznania swoich przekonań za jedynie słuszne, ignorując inne perspektywy.

Zniekształcenie Rzeczywistości

Każde z tych substancji mają zdolność do zniekształcania rzeczywistości. Dokonują zmian w obszarze zmysłów, myślenia i odczuwania emocji.

Niektóre narkotyki mogą prowadzić do przekonania o własnej niezwyciężoności lub posiadaniu specjalnych zdolności.

Jest to efekt połączenia euforii wywołanej przez substancję oraz upośledzenia funkcji krytycznego myślenia.

Marihuana czy amfetamina poprzez zwiększenie kortyzolu powszechnie znanego jako hormon stresu, mogą wywoływać stany lękowe lub nasilać istniejące lęki.

Substancje takie jak MDMA (ecstasy) podwyższając poziom serotoniny mogą wzmocnić myśli natrętne przyczyniając się do powtarzania określonych wzorców myślowych, które stają się coraz bardziej irracjonalne i trudne do odrzucenia. Na przykład osoba może mieć przekonanie, że wszystkie kobiety są nieuczciwe i manipulujące lub nastawione tylko na korzyści materialne.

Pod wpływem substancji stereotypy i uprzedzenia coraz mocniej zakorzeniają się w psychice osoby uzależnionej i nawet jeśli zdecyduje się na powrót do trzeźwości to negatywne przekonania mogą być mocno utrwalone i trudne do zmiany.

Czynniki takie jak osobowość, wcześniejsze doświadczenia życiowe, poziom stresu oraz aktualny stan emocjonalny mogą przyczyniać się do większej potrzeby sięgania po substancje psychoaktywne oraz intensywności reakcji na nie.

Osoby neurotyczne, skłonne do impulsywności czy osoby z historią traumy czy PTSD mogą być bardziej podatne na negatywne efekty narkotyków, w tym wzmacnianie przekonań lękowych czy zniekształcenie rzeczywistości.

Osoby pod wpływem narkotyków są bardziej podatne na wpływ zniekształceń poznawczych, takich jak nadmierna generalizacja czy myślenie czarno-białe.

Mogą postrzegać innych ludzi jako potencjalnie manipulujących lub niewiarygodnych. Zauważalny jest wzrost projekcji swoich wewnętrznych lęków i frustracji na bliskich oraz wzmocnienie istniejących negatywnych przekonań i stereotypów.

W stanie odurzenia, osoby mogą utwierdzać się w przekonaniach, że ich partnerzy są źródłem ich problemów emocjonalnych i życiowych, co prowadzi do dalszej izolacji i wycofania się z relacji.

W odpowiedzi na doświadczane lęki i frustracje, osoby pod wpływem narkotyków mogą uruchamiać mechanizmy obronne, takie jak racjonalizacja czy regresja. Mogą odwoływać się do tradycyjnych, stereotypowych ról płciowych jako środka do odzyskania kontroli nad sytuacją.

Narkotyki mogą prowadzić do społecznej izolacji, co z kolei wpływa na obniżenie samooceny i nasilenie negatywnych myśli. Wzrastające poczucie krzywdy prowadzi do dalszej alienacji lub agresji.

Rozpad relacji pod wpływem narkotyków

Narkotyki mogą dzielić i zniekształcać postrzeganie relacji. Partnerzy pod wpływem narkotyków mogą reagować wrogością do swoich drugich połówek, postrzegając je jako źródło swoich problemów. Agresywne zachowania mogą również wynikać z poczucia konieczności odzyskania kontroli i dominacji w relacji.

Z drugiej strony, niektóre osoby pod wpływem narkotyków, w wyniku zniekształconych przekonań wycofują się i reagują emocjonalnym chłodem. Mogą unikać kontaktów z partnerami, widząc w nich zagrożenie dla swojej tożsamości i integralności psychicznej. Taka strategia może prowadzić do dalszej izolacji i pogłębienia problemów emocjonalnych.

W obliczu narastającego poczucia zagrożenia i krzywdy, osoby pod wpływem narkotyków, mogą odwoływać się do stereotypowych ról płciowych jako sposobu na radzenie sobie z sytuacją.

Może to obejmować przekonanie o konieczności „przywrócenia porządku”. Dążą do narzucania partnerowi tradycyjnych lub stereotypowych ról, co tylko jeszcze mocniej eskaluje konflikt i frustracje między partnerami.

Świadomość wpływu narkotyków na nasze postrzeganie i ocenę otaczającej nas rzeczywistości jest kluczowe w walce z nałogiem.

Problemem jest bardzo przewrotny efekt działania narkotyku, który utrudnia odróżnienie prawdy od fikcji.

Stąd tak ważna jest skuteczna edukacja i wczesna interwencja szczególnie wśród osób szczególnie narażonych na uzależnienie się od substancji psychoaktywnych.

Blog Holistyczna. Psycholog i psychoterapeuta. Beata Matys Wasilewska

Strona www stworzona w kreatorze WebWave.